Stagecoach – Một bộ phim miền Tây điển hình
by Phạm Thu Hằng
Những đặc trưng của phim miền Tây trong Stagecoach có thể nhận thấy ngay trong cảnh mở đầu phim. Bối cảnh diễn ra trong căn phòng của trạm cảnh sát và người ta nhận thấy ở đây có mặt của những viên cảnh sát đại diện cho nhà nước, đại diện cho pháp luật và sự xuất hiện của một vị dường như là tù trưởng người da đỏ, người đại diện cho dân bản địa, đến báo tin về sự xuất hiện của Geronimo, một kẻ phá hoại xúi dục dân Apaches nổi loạn.
Sự kỳ thị chủng tộc là yếu tố thường thấy trong các phim miền Tây. Ở đoạn sau, khi vào nghỉ trọ trong một quán rượu, những người đàn ông đã phản ứng khi biết vợ chủ quán là người Apaches. Mặc dù lúc đầu ông ta ra sức bảo vệ vợ và nói rằng họ chẳng phiền hà gì đến mình. Sự kỳ thị chỉ thực sự rõ ràng khi cô ta bỏ trốn cùng với súng và ngựa của chồng, ông ta than vãn vì nuối tiếc nhưng không phải tiếc cô vợ người Apaches mà là tiếc súng và ngựa, những thứ mà ông ta không bao giờ bán. Việc xây dựng nhân vật một người phụ nữ Apaches lừa lọc và gian dối, việc thể hiện mối quan hệ vợ chồng lỏng lẻo và chẳng có chút tình nghĩa nào của tay chủ quán và người phụ nữ này đã phản ánh rất rõ sự kỳ thị chủng tộc trong phim miền Tây. Mô típ về người anh hùng quyết tâm theo đuổi một cuộc trả thù cho người thân thể hiện xuyên suốt trong nhân vật Ringo. Cha và em trai của anh ta đã bị gia đình nhà Luke bắn chết, anh ta trốn trại và bắt đầu một cuộc hành trình để săn lùng tiêu diệt kẻ thù. Trên con đường đó Ringo đã bị cảnh sát trưởng Curley bắt lại. Anh ta nhanh chóng nhập cuộc trên chuyến xe tới Lordburg vì kẻ thù gia đình đang ở đó.
Trong suốt chuyến đi đó Ringo gần như đã trở thành người hùng khi đứng về phía tạm gọi là “pháp luật” mà ở đây đại diện là Curley để tiêu diệt những kẻ tự do nổi loạn. Đây chính là cốt truyện đặc trưng cho các phim miền Tây với biểu tượng về những cá nhân huyền thoại một mặt vẫn không thể loại bỏ được cách hành xử truyền thống của vùng đất hoang dã này, nợ máu trả bằng máu, một mặt ủng hộ trật tự văn minh bằng cách giết những kẻ ngoài vòng pháp luật và cuối cùng là chấp thuận quay trở lại trại cải tạo. Một số tình tiết đã trở thành quy ước trong các phim miền Tây xuất hiện trong stagecoach, ví dụ: cuộc tỏ tình thẳng thắn của Ringo đối với Dallas khiến cô bối rối. Chi tiết Ringo định lên ngựa bỏ trốn theo lời Dallas nhưng anh ta lập tức dừng lại khi nhìn thấy cột khói bốc lên từ xa, dấu hiệu của chiến tranh và đốt phá đã xảy đến, cuộc bao vây tấn công của quân Apaches, là một chi tiết rất đặc sắc. Chi tiết này gần như phản ánh một đặc điểm về ý thức hệ cực kỳ quan trọng trong thể loại phim miền Tây.
Nếu như người ta luôn nói chủ đề trong các bộ phim này là sự xung đột giữa trật tự văn minh và vùng biên giới không có pháp luật, nơi những chàng cao bồi hành xử với nhau theo luật rừng, nơi là “không gian sinh sống giữa tự nhiên mênh mông của các sắc dân da đỏ Mỹ, những kẻ sống ngoài vòng pháp luật, người đi săn và các trùm buôn bán gia súc tham lam” thì chi tiết này đã phản ánh một cách rõ nét sự đấu tranh giữa hai hiện thực đó.Nếu Ringo nghe theo lời Dallas và bỏ trốn, anh ta sẽ lại tiếp tục một cuộc sống tự do ngoài vòng pháp luật, tiếp tục trở thành đối tượng và mục tiêu thuần hóa của người da trắng trong công cuộc áp chế vùng biên viễn xa xôi này, nhưng Ringo đã không làm thế, anh ta đã kịp dừng lại khi phát hiện ra cuộc tấn công của Apaches, anh ta quyết định ở lại cùng sát cánh với Curley, viên cảnh sát trưởng đại diện cho chính phủ.
Về mặt hình ảnh, người ta có thể dễ dàng nhận ra đặc điểm đặc trưng, ví dụ, mở đầu phim là một cảnh toàn mờ mịt bụi, nhân vật hiện ra trong đám bụi ngầu đục trên lưng những con ngựa phóng như điên vào một thị trấn cũng ngầu đục bụi, các quán rượu với những cô nàng mát mẻ và các anh chàng cao bồi mặc quần Jean mũ phớt ngồi tán tỉnh và uống rượu với nhau. Trang phục đặc trưng cho từng nhóm người cũng thể hiện rất rõ trong phim này. Lúc đầu là vị tù trưởng già và người phụ nữ Apaches ăn mặc theo kiểu truyến thống của dân tộc, những chàng chăn bò đội mũ phớt cưỡi ngựa như điên và lúc nào cũng thủ theo súng ở bên mình, sự lặp lại của các cảnh toàn với ống kính góc rộng, sự thay đổi các kích cỡ của vòm trời và mặt đất, khi thì vòm trời chiếm quá nửa màn hình và ngược lại, nó cho thấy một không gian rợn ngợp và đầy những sự bất an có thể xảy đến cho nhân vật bất kỳ lúc nào, nó cho ta đoán định được không gian diễn ra câu chuyện là ở vùng biên, nơi người da trắng đang vươn cánh tay lông lá của mình ra để áp chế sự nổi loạn của một số tộc người bản địa, nó còn thể hiện qua lời đề nghị của Ringo với Dallas khi câu hôn cô và đề nghị cô trở về trang trại của gia đình anh ta nơi biên giới và chờ đợi mình ở đó.
Cảnh kết của phim, khi bác sĩ Boone nói với cảnh sát trưởng Curley: “Họ đã có được hạnh phúc của nền văn minh” có thể nói là cảnh quan trọng nhất trong Stagecoach. Chủ đề xuyên suốt trong thể loại phim miền Tây trong thời kỳ đầu là cuộc đấu tranh, xung đột giữa một bên là cuộc sống văn minh dưới sự giám sát của pháp luật và bên kia là vùng biên giới không có luật lệ nào. Chính vì thế, câu nói của Boone trong cảnh cuối của phim là câu then chốt và quan trọng nhất phản ánh ý thức hệ của phim miền Tây cho đến thời điểm đó. Đó là sự chiến thắng của trật tự văn minh đối với thế giới ngoài vòng pháp luật, rằng chỉ khi sống dưới trật tự đó thì con người mới có được hạnh phúc. Ringo Kid sau khi trả thù được cho cha và em, anh ta đã đồng ý quay trở lại nhà tù, cũng có nghĩa là chấp nhận trật tự văn minh dưới sự kiểm soát của pháp luật và chấm dứt cuộc sống hoang dã.
Photo by Walter Wanger Productions
Tin Vắn Online 