Tin Vắn Online

by Đỗ Huệ

Đọc kịch bản ” Trăng nơi đáy giếng” đã thấy ngậm ngùi, xem phim xong, vừa muốn viết, vừa không. Không thích cái lê thê nhưng lại không đành cái dấm dứt và nỗi đau thân phận con người, thân phận người đàn bà. Có chút gì đó cứ chìm trôi,xoáy vào da thịt với nỗi niềm và nỗi buồn thấm thía…

Hỏi: khi đóng phim này, Hồng Ánh là ai?  Hư ảo có, hoang đường có, nhưng tình cảm là chân thật. Không phải chỉ tình yêu, chẳng phải chỉ tình người mà còn là sự sắp xếp lại bản thân. Và cũng bởi một điều: Còn sống, thì còn cần đến một thứ để viện vào, một thứ niềm tin để mà sống. Người hay ma, đâu có ý nghĩa gì, miễn là cảm thấy được an ủi và hạnh phúc với niềm tin của mình. Thứ gọi là gia đình, bền chặt hay không bền chặt, vững hay không vững, thực ảo như thế nào? Khi mà thứ từng chắc trong tay hoàn toàn biến mất, thực khiến con người khổ đau, còn ảo thì tìm lại được sự ấm áp ( có lẽ là tự thân mang đến). Điên hay không điên, điên cũng từ đau mà khởi phát.  Trong cái tâm điên là sự bình thản và bằng an, trong sự bình thản và bằng an lại đau đáu dội lên một cơn đau dài trong lồng ngực người đối diện. Dày vò hay không dày vò, trong tận cùng đáy của tâm can, không ai hiểu được, không ai chắc được. Dù chỉ là một nhúm của tro tàn thôi… Nhưng để hi vọng vào một sự đổi thay, hi vọng vào một cái kết thúc có hậu thì hoàn toàn không phải.

Một cái kết có hậu.
Thời gian này tôi cũng suy nghĩ nhiều về điều này. Không phải kết luận, không phải một lời dạy dỗ chính thức từ ai, nhưng cũng đủ để thấy rằng, hầu hết người xem đều chờ đợi một cái kết có hậu, cho dù thế nào, cũng nên để cho những yêu thương tốt đẹp được báo đền.

Tự hỏi mình, và hiểu rằng mình vốn không đủ niềm tin để tin vào những điều tốt đẹp đến nhường ấy. Cuộc sống không tối tăm đến cùng đường, nhưng cuộc sống cũng không phải là hoa hồng. Trong tiếng cười sở dĩ đã ẩn tiếng khóc. Trong nỗi buồn đã có sự khao khát của niềm vui.Sao cứ phải răm rắp đi theo và làm theo những điều mình không hoàn toàn tin tưởng? Sao cứ phải gò mình theo những thứ mình không yêu?

Không để cho nhân vật một lối đi nào êm dịu. Giống như Chí Phèo thì phải chết, Lão Hạc thì phải ăn bã chó mà ra đi, giống như cái làng Vũ Đại  trong phim ” Làng Vũ Đại ngày ấy”cả mà thôi. Dù là quần ngư tranh thực hay là nơi chốn của những hiện hữu thành quách tráng lệ cổ xưa thì cũng có đủ những yêu thương , ngọt ngào, có cả những mơ mộng, ước ao, nhưng sau hết thảy là hiện thực. Đừng đánh lừa mình lừa người. Đối diện với sự thực, nhìn thẳng vào nó, và cho dù sau đó, nó đưa ta đến điểm nào, đừngcố tình bóp méo… .

Trăng nơi đáy giếng, chỉ thấy bóng, không thấy hình.

Thân phận người đàn bà, việc lựa chọn cho mình một thứ tình yêu để sống. Vâng, cái mấp mé của sự điên.

Gần đây có người lại gợi về chuyện điên. Cái thời gọi là điên đã qua rất lâu, người ta không viện vào nó để tạo cho mình một cái gọi là vỏ bọc, có điên cũng là điên thành thực với chính mình. Để xoa dịu những nỗi đau mà chỉ có cách đó họ mới có thể dằn mình vào sự ru ngủ. Những cánh cửa mở ra lần lượt hết cánh này tới cánh khác, để minh bạch, để rõ ràng, để khẳng định sự đổi thay trước hết thảy cuộc đời. Nhưng khi những cánh cửa khép lại, cũng lần lượt và tuần tự như khi nó mở ra, chỉ còn lại bóng đêm và tiếng khóc rấm rứt khi không có bờ vai nào để tựa. Một người đàn bà kiên quyết rời xa người chồng thực để chấp nhận một người chồng chỉ có trong tâm linh. Câu chuyện của Hạnh, cuộc đời hạnh, rơi vào một khoảng chơi vơi và đem thẫm, sâu thẳm của nỗi buồn da diết.

Tôi thích cái cách mà Nguyễn Vinh Sơn đã kể. So với kịch bản thì đã thoát thai hơn rất nhiều. Đẩy lùi những cái tẹp nhẹp của cuộc đời, đẩy người xem dần vào cái bẫy của cảm xúc. Đọc kịch bản rồi, chờ đợi những thứ tuần tự theo những gì đã biết, rồi cười hóa ra khác. So sánh ít thôi, đừng đẩy điều gì vào thái cực của nó. Tốt, biết đã tốt rồi, xấu cũng đã xấu rồi, chứng minh nhiều quá, đâm hư.

Có một điều tôi băn khoăn và thậm chí không thể lý giải một cách thỏa đáng, đó là quá ít những cảnh cận và những góc quay đặc tả. Con người hẵng còn xa quá, không chạm vào được, cứ có cảm giác tuột ra khỏi tầm với của mình. Có phải dụng ý tác giả hay không? có lẽ là bản thân tôikhông đủ tinh để nhận ra điều đó,chỉ thấy rằng thiếu, như khi ăn canh  nhạt mà thiếu đi một chút muối. Dù là ăn nhạt, nhưng cũng có cái độ của nó, để vị giác còn có thể cảm thấy ngon.  Thiếu đi một chút đã như người đi buôn đá quý lận của khách hàng chỉ vài cara rất nhỏ thôi. Nhưng không phải là vàng, không phải là đá quý. Không phải nhưng có cái phải. Bằng lòng thì dễ chấp nhận, nghiêm khắc với mình thì không thể cho qua. Tôi muốn xem cái cách mà người đàn bà ấy nhìn chồng, ánh mắt ra sao, nụ cười thế nào, nho nhỏ thôi, nhè nhẹ thôi.  Nhưng có lẽ bởi vì tinh nhiều quá, chi tiết nhiều quá, từ lời ăn tiếng nói, cử chỉ, tạo cho nhân vật quá nhiều bao dung, hi sinh, vị tha, hết mức này tới mức khác, để cuối cùng tự đẩy mình vào tận cùng của tuyệt vọng, nhân vật quá tốt, quá hoàn hảo, tuy là đến cùng vẫn thương, vẫn xót xa nhưng cũng phải công nhận đó là một kết quả tự thân ắt hẳn sẽ đến với nhân vật. Với tình yêu, nghĩa là không san sẻ. Tinh tế, chi tiết nhiều, nhưng cái tôi cần, tôi muốn, tôi khát xem là cái chất người, cái chất đàn bà giản đơn thì lại thiếu. Hóa ra vẫn là người ăn nhạt, húp canh tặc lưỡi kêu rằng canh thiếu đi một vài phần trăm gờ ram muối.

Cũng phải đặt thêm câu hỏi rằng: khi đặt “giọng” của diễn viên vào “giọng” chung của toàn phim, tác giả có để ý tới không? Nhân vật là một phụ nữ điển hình Huế, người Huế từ “dáng điệu, cử chỉ ôn hòa, âm điệu không quá cao không quá thấp nhằm hạn chế sự bộc lộ cảm xúc. Nhìn họ khó đoán biết được những gì đang thực sự xảy ra bên trong. Họ xoay sở để đạt được mọi ham muốn nhưng vẫn giữ được vẻ mặt hoàn hảo trước xã hội”. Đấy là cái cách mà Nguyễn Vinh Sơn muốn xây dựng, và về diễn xuất của Hồng Ánh thì không có gì để phải than phiền, thậm chí phải nghiêng mình trước sự hóa thân của chị. Chỉ có giọng nói. Tôi than phiền về giọng nói, khi mà Nguyễn Vinh Sơn đã để cho Hồng Ánh giữ nguyên giọng nói của mình trong toàn bộ câu chuyện. Có thể với khán giả nước ngoài, sẽ khó phân biệt được thứ giọng của Huế và của Sài Gòn, nhưng sao đạo diễn không nghĩ tới một sự cầu toàn hơn khi hoàn toàn có thể? Người đàn bà hát ru con bằng ca Huế ( Hồng Ánh đã rất chú ý tới âm vực của thổ ngữ- …) nhưng rồi bỗng tõm phát, chỉ trong một hai từ thôi, âm điệu lệch đi một chút cũng đã nới rộng khoảng cách ra lắm rồi. Tôi không nói trong câu hát ấy không đủ sự đằm thắm, nhưng có lẽ là một khán giả khó tính, tôi không muốn bằng lòng.

Và sau những dông dài, với tư cách của một người đã lớn lên trong môi trường văn học, đã từng yêu, đã từng theo đuổi, đã từng viết rất nhiều để tặng cho những người tình của mình, tôi thích, thích những bài thơ mà Hạnh viết. Những bài thơ như những cứu cánh làm êm dịu đi mà cũng ủ lửa bão bùng trong lòng người đàn bà lận đận long đong, có thể nói là bất hạnh ấy. Dưới mặt hồ phẳng lặng, là rong rêu hiền hòa hay ẩn chứa những rung chuyển ầm ào sẽ cuốn đi cuộc đời, mạnh mẽ hơn cái cách mà cuộc đời cuốn nhân vậy vào?

Em tìm kiếm mảnh vườn cho riêng ta
Nơi chỉ có em và anh trong đó
Nơi chỉ có anh cùng em và cây cỏ
Để ta nghe lòng mình khi cơn gió thoảng qua

Em tìm kiếm mảnh vườn cho riêng ta
Nơi bóng lá xanh rập rờn nắng gió
Nơi anh cùng em bình yên trên thảm cỏ
Xa cách cuộc đời

Em chỉ kiếm một mảnh vườn riêng thôi
Bởi cuộc đời không thật
Và tình yêu- tình yêu không ân hận
Để ta nhớ nơi ghi dấu ấn cho tâm hồn

Khi chiều về cây lá cũng bâng khuâng

Photo by: thegioidienanh.com

~ by dohue on July 19, 2011.

Posted in Recent Posts