Một cuộc độc thoại cảm động
by Huyền Trâm
1.“ La maison en petit cubes” (Ngôi nhà của những khối lập phương nhỏ) đã tạo ra một cuộc đối thoại có khả năng làm rung động bất cứ trái tim nào. Đó là cuộc đối thoại với quá khứ của một ông lão sống một mình trong một không gian đặc biệt –
ngôi nhà mà số tầng của nó tỉ lệ thuận với mực nước biển ,ngày một dâng cao; vào cái hôm ông đánh rơi tẩu thuốc của mình xuống bên dưới; để rồi trong khi lặn xuống lấy lại cái tẩu, bao kỷ niệm quá khứ đã hiện về: ngày ông chụp ảnh đại gia đình mình, lần gặp mặt đầu tiên bạn trai của con gái và đám cưới của họ, những nụ hôn tạm biệt của cô con gái với ông khi còn là cô bé con và quang cảnh thành phố quê hương nom như một Venice trôi nổi trên mặt nước, ngày con gái ông chào đời, tình yêu lãng mạn với người vợ của ông và những kỷ niệm từ thời thơ ấu giữa họ..
Qúa khứ luôn có sức mạnh vô hình kéo giữ nỗi nhớ nhung luyến tiếc nơi mỗi người. Và có đôi khi, quá khứ chính là liều thuốc an thần tuyệt hảo , là cái cớ để vọng ngóng bởi nỗi cô đơn đang bủa vây ở thì hiện tại. Chuyến viếng thăm quá khứ của ông lão cô đơn thực chất là một cuộc độc thoại. Người xem càng tò mò đi sâu xuống cùng ông lão mỗi tầng ký ức, càng lặng đi vì nỗi buồn tự bao giờ cứ dâng lên nghẹn ngào.. Hình ảnh ông lão đứng đó, đắm đuối trong thế giới riêng tư ấy,ngẩn ngơ, thoáng ngạc nhiên, ..; hình ảnh ngôi nhà như thể cứ cao mãi lên ngập chìm trong biển nước khi nhìn từ phía dưới;..bám riết lấy cảm xúc của người xem,lắng đọng như một thứ thanh âm trong trẻo thật đẹp, thật chậm rãi ,thật thấm thía..
2. Với một tác phẩm mà đội ngũ sáng tạo đều tới từ Nhật Bản thì liệu rằng những nét vẽ chì như thường thấy trong tranh của các em bé Pháp, phần âm nhạc đậm đặc phương Tây có biến nó thành một kiểu “ vọng lai” ? Hoàn toàn không. Câu chuyện của chuyến đi lặn ngụp vào quá khứ này không phải là câu chuyện kể chính trị hay tôn giáo. Nó là một câu chuyện kể ” toàn cầu” ,là câu chuyện kể của con người. không giáo điều, không hô hào khẩu hiệu, chắc chắn càng không phải là lời cảnh báo nào xa xôi về môi trường, chỉ đơn giản, nó đang làm cái nhiệm vụ của sợi kết nối đồng cảm, kết nối những giá trị riêng có của con người, nhân danh con người, để đến với con người.
Hình ảnh mỗi tầng nhà – khối lập phương nhỏ – hình ảnh ẩn dụ đắc địa của bộ phim đã làm tròn vai của nó khi biểu đạt được một ý nghĩa lớn lao trong cái hình thức rất đơn giản. Tông màu trầm ảm đạm được sử dụng làm nền đã khắc họa nổi bật nhân vật chính – ông lão với cái áo màu đỏ – đã tạo nên hiệu quả thị giác chính xác nhằm khắc họa một sự sống nhỏ nhoi.
Bộ phim ở dạng DVD có hai phiên bản. Phiên bản thứ nhất với cái tựa tiếng Pháp, và bả thứ hai với cái tên Nhật つみきのいえ-Tsumiki no ie . Phiên bản thứ hai có thêm lời dẫn chuyện của nghệ sĩ trẻ Masami Nigasawa và phụ đề tiếng Nhật. Tôi thì luôn nghĩ mình đã yêu cái bản thứ nhất đến mức cực đoan bởi 11 phút kỳ diệu nó mang lại thì chẳng có lời nào tả hết được và rằng cái sự cẩn thận quá đà – dẫn chuyện và phụ đề kia – đang giết chết một thứ tuyệt đẹp, giết chết một cuộc độc thoại quá đỗi cảm động.
La Maison en Petit Cubes
Đạo diễn : Kunio Katō
Kịch bản: Kenya Hirata
Âm nhạc: Kenji Kondo
Hiroshima Prize, Audience Prize: 2008 Hiroshima Int. Animation Festival
Grand Prize Animation Division: Japan Media Arts Festival
Grand prize for short films: The Annecy Cristal
2009 Academy Award for Best Animated Short Film ( Oscar)
Tin Vắn Online 