Chuyện của Pao: bí mật của tình yêu
Author: Tạ Như Oanh
Chuyện của Pao là một bộ phim truyện nhựa được chuyển thể từ truyện ngắn Tiếng đàn môi sau bờ rào đá của Đỗ Bích Thúy do Ngô Quang Hải viết kịch bản và đạo diễn. Với một cốt truyện cảm động, khuôn hình đẹp, giàu tính biểu cảm, lối diễn chân thực của diễn viên, Chuyện của Pao đã giành được những giải thưởng rất xứng đáng.
Có được những thành công đó là do đoàn làm phim đã làm việc miệt mài cùng ăn, cùng ở, cùng sống cuộc đời thực, làm việc cùng người H’Mông trong suốt 5 tháng liền. Chính sự hiểu biết sâu sắc đó đã làm cho những khung cảnh núi rừng phía Bắc và cuộc sống của những con người vùng cao hiện lên trên từng thước phim đầy tươi mát, sống động và chân thực.
Toàn bộ diễn biến của bộ phim được phát triển theo lời kể của nhân vật chính là Pao. Từ sự kiện mẹ Kía tự tử ở cảnh mở đầu phim đã kéo theo rất nhiều những sự kiện khác tiếp diễn và những sự kiện trong sự hồi tưởng quá khứ của Pao trên hành trình đi tìm mẹ Sim về cho cha. Có một điều đặc biệt đó là những mâu thuẫn, những thắt nút của phim không phụ thuộc vào các sự kiện trong phim mà chủ yếu phụ thuộc vào suy nghĩ, cảm xúc qua lời kể của Pao. Qua những cảnh phim được phục hiện từ sự hồi tưởng của Pao mà khán giả dần dần được khám phá những bí mật của tình yêu và những mối quan hệ giữa người với người nơi núi rừng phía Bắc.
Những bí mật được khám phá càng rõ rệt khi tâm hồn, suy nghĩ, cảm xúc của Pao càng lớn dần. Pao không còn vùng vằng, hắt hủi tình cảm của mẹ ruột như hồi còn bé nữa, mà theo năm tháng Pao đã cảm thấy được nỗi đau, nỗi mất mát khi mẹ Sim rời khỏi nhà (điều này chỉ mẹ Kía là hiểu rõ được nỗi lòng của Pao). Đến khi mẹ Kía tự tử – một cái chết đầy bí ẩn, những mất mát đau đớn đã giúp Pao thực sự trưởng thành để gánh vác công việc và trở thành trụ cột gia đình. Mặc dù có em trai là thằng Trài nhưng Pao vẫn quyết tâm một mình đi tìm mẹ Sim về cho người cha đang đau ốm, cho tuổi già cô độc của cha. Chúng ta có thể cảm nhận đượcrõ rệt nét tâm hồn trong sáng và tràn đầy tình yêu thương gia đình của cô gái H’Mông. Pao thấu hiểu được tình yêu thương đùm bọc và sự hy sinh hết mình vì gia đình, vì hai đứa con không phải do mình sinh ra của mẹ Kía. Bởi thế Pao luôn dành những tình cảm thiêng liêng nhất của mình cho mẹ Kía, quấn quít bên mẹ già như người mẹ ruột của mình. Còn với mẹ Sim, khi đã lớn Pao cũng hiểu được phần nào nhưng lại cố tình không muốn hiểu những nỗi khổ mà mẹ Sim phải cam chịu, cho nên mỗi lần gặp mẹ Sim Pao lại như gồngmình lên để chống trọi với những tình cảm ruột thịt máu mủ của mình và những nỗi giận hờn, tủi phận ám ảnh cô.
Hình tượng mẹ Kía và mẹ Sim chính là những biểu trưng cho những người phụ nữ, những người mẹ của đất rừng miền núi phía Bắc giàu tình yêu thương và đức cam chịu, nhẫn nhục. Mẹ Kía suốt hơn 20 năm luôn dành trọn tình yêu, tuổi trẻ sống trong gia đình nhà chồng để nuôi những đứa con không phải do mình đẻ ra bằng những tình cảm ruột thịt. Mẹ Sim thì chấp nhận làm vợ hai, sinh cho chồng hai đứa con mà không đòi hỏi danh phận để rồi mỗi lần đến rồi lại đi trong chốc lát, đau khổ chịu đựng sự hắt hủi của hai núm ruột (mặc dù đó chỉ là sự cố tình gồng lên của chúng). Sự phát triển của tính cách nhân vật Pao được thể hiện ở câu nói đầy đau đớn: “Tôi cũng hiểu muốn cảm thấy gần gũi với ai thì phải sống với người đó”, có lẽ đây chính là sự hối hận của Pao cho những lần quá gồng mình lên để chống lại những tình cảm với mẹ Sim.
Khi truyện ngắn Tiếng đàn môi sau bờ rào đá được chuyển thể thành phim Chuyện của Pao thì âm thanh “tiếng đàn môi” và “bờ rào đá” không phải là những chi tiết được chú ý nhấn mạnh, mà cái được nhấn mạnh chính là những suy nghĩ, cảm xúc và sự lớn lên của tâm hồn Pao. Tuy nhiên những hình ảnh đó vẫn được đọa diễn Ngô Quang Hải thể hiện như là những biểu tượng của tình yêu trong sáng, lãng mạn của Pao và Chử. Mỗi lần Chử xuất hiện luôn gắn với cây đàn môi và âm thanh du dương của nó. Tình yêu của Pao và Chử là tình yêu mang những khát vọng tự do của những con người nơi núi rừng nơi đây: tình yêu đó không phải chịu cảnh là “hòn đá dưới chân cột nhà chồng” như mẹ Kía, không phải là sự khuất bóng phải chịu đựng sự hắt hủi của những gì thân yêu nhất như mẹ Sim…Và đến cuối bộ phim hành trình đến với những khát vọng đó đã thành hiện thực bằng hình ảnh Pao và Chử cùng đi trên một con đường rộng và xa tit.
Cái chết bía ẩn của mẹ Kía ở cảnh mở đầu phim cho đến cuối cuộc hành trình đi tìm mẹ Sim trở về đã được Pao khám phá. Vậy là mẹ Kía không hề chết, đó chỉ là cái chết giả của một con người tưởng như đã chết để trôn vùi tuổi thanh xuân, tình yêu, hạnh phúc của mình trong gia đình nhà chồng. Bà Kía đã dám dũng cảm đi theo tiếng gọi của tình yêu để thoát khỏi cuộc sống bế tắc kia, để được sống đứng với bản chất của mình, bởi bà biết dường như mọi trách nhiệm với nhà chồng, với chị em Pao bà đã hoàn thành. Bà Kía “chết” để “sống” lại thêm một lần nữa, sống hạnh phúc bên người đàn ông bà yêu thương từ hồi còn trẻ (cha của Chử) bên một quán nhỏ cách bản tới vài ngày đường. Pao đã phát hiện ra bí mật đó, cô òa vỡ trong tim những muốn lao đến ôm chầm lấy mẹ nhưng lại cố kìm lòng. Chính những chi tiết này cho người xem thấy Pao thực sự đã trưởng thành với lời tâm niệm: “Tôi cũng sẽ không bao giờ nói ra những bí mật về cuộc đời mẹ Kía”. Và với mẹ Sim, Pao đã hiểu được vì sao bà không muốn an phận làm vợ hai và sống mãi trong gia đình Pao dù vô cùng đau khổ khi phải xa hai đứa con rứt ruột đẻ ra. Đó tất cả là vì tình yêu, tình thương dành cho chị em Pao, cho cha và cho mẹ Kía. Tình yêu của bà Sim có thể dành cho người chồng mới nhưng tình yêu với những đứa con và cái “gia đình” ấy vẫn mãi là tình cảm thiêng liêng nhất trong trái tim bà.
Chuyện của Pao đã làm thỏa mãn được tình cảm của khán giả khi kết thúc phim là niềm hạnh phúc bên người chồng mới của mẹ Kía, là sự mãn nguyện của người cha trước khi qua đời được gặp lại mẹ Sim và hạnh phúc ở những con đường phía trước nơi tình yêu lớn của Pao và Chử. Đúng như lời của đạo diễn Ngô Quang Hải khi nói về sự sáng tạo của anh: “Đó là kết thúc mang đậm tính nhân văn. Tôi chọn nó vì tôi muốn thổi hồn vào tác phẩm của mình”. Và với không ít khán giả thì Chuyện của Pao luôn hấp dẫn chúng ta chính bởi sự khám phá những bí mật của tình yêu và mối quan hệ giữa con người với con người.
Tin Vắn Online 